Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Rawie Mazowieckiej

UZASADNIENIE

Wnioskiem z 4 czerwca 2019 roku E. K. wniosła o stwierdzenie, że E. G., z domu C. oraz jej mąż W. G. nabyli na współwłasność nieruchomości gruntowe położone w miejscowości S., powiat (...), woj. (...), wpisane do ewidencji gruntów Starosta Powiatowego w R. jako działki nr (...) przez zasiedzenie z dniem 6 lipca 1976 roku oraz o stwierdzenie, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie. Jako uczestnika postępowania wnioskodawczyni wskazała Skarb Państwa -Starostę (...).

W uzasadnieniu wniosku E. K. wskazała, że E. G. i jej mąż W. G. gospodarowali na nieruchomościach wskazanych we wniosku od wielu lat. Jej zdaniem za bezsporny okres rozpoczęcia zasiedzenie należy uznać datę 5 lipca 1966 roku. Podniosła, że przed rokiem 1990 w kodeksie cywilnym dla zasiedzenia nieruchomości obowiązywał termin 10 lat w dobrej wierze, a 20 lat w złej wierze. Jej zdaniem ww. byli posiadaczami w dobrej wierze, w świetle przedłożonych dokumentów, których Skarb Państwa nie kwestionował.

(wniosek, k. 3-5v)

W odpowiedzi na wniosek Skarb Państwa – Starosta (...) pozostawił zasadność wniosku do uznania Sądu.

(odpowiedź na wniosek, k. 57)

Postanowieniem z 26 maja 2021 roku Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej na podstawie art. 510 § 2 k.p.c. wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania J. G..

(postanowienie, k. 69)

W piśmie procesowym datowanym na 22 listopada 2022 roku E. K. wskazała drugą wersję wniosku, tj. stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości poprzez ustalenie, że wnioskodawczyni E. K. nabyła przez zasiedzenie z dniem 29 lipca 2019 roku własność nieruchomości gruntowych położonych w miejscowości S., powiat (...), jako działki oznaczone nr (...) o łącznej pow. 7,04 ha.

(pismo procesowe, k. 136-137)

Na rozprawie w dniu 11 października 2023 roku uczestniczka postępowania J. Z. przyłączyła się do pierwotnego wniosku wnioskodawczyni, oponując jednocześnie przeciwko wnioskowi o stwierdzenie zasiedzenia na rzecz wnioskodawczyni.

(e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 159-161v)

W piśmie procesowym z 18 października 2023 roku pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości poprzez ustalenie, że E. K. w udziale ½ oraz jej brat A. G. w udziale ½ jako współwłaściciele nabyli przez zasiedzenie z dniem 29 lipca 2019 roku własność nieruchomości gruntowych położonych w miejscowości S., powiat (...), jako działki oznaczone numerami (...) o łącznej pow. 7,04 ha.

(pismo procesowe, k. 167-168)

Pismem procesowym z 29 października 2023 roku J. Z. wniosła o oddalenie wniosku E. K. o stwierdzenie zasiedzenia na jej rzecz, zobowiązanie wnioskodawczyni do doprecyzowania swojego wniosku – żądania, bowiem składanie wniosków odmiennej treści nie wskazuje, czego oczekuje rzeczywiście wnioskodawczyni, a także o stwierdzenie zasiedzenia na rzecz E. G. i W. G. zgodnie z pierwotnym wnioskiem.

(pismo procesowe uczestniczki, k. 172-172v)

W piśmie z 19 lutego 2024 roku pełnomocnik uczestniczki postępowania wskazał, że J. Z. wnosi o stwierdzenie zasiedzenia zgodnie z pierwotnym wnioskiem, tj. przez wydanie orzeczenia, że przedmiotowe nieruchomości zostały nabyte przez zasiedzenie przez E. G. oraz jej męża W. G..

(sprecyzowanie stanowiska, k. 181-184)

W piśmie przygotowawczym datowanym na 29 października 2024 roku E. K. wskazała, że podtrzymuje wniosek zawarty w piśmie z 22 listopada 2022 roku o stwierdzenie że E. K. nabyła przez zasiedzenie z dniem 29 lipca 1989 roku własność zabudowanej nieruchomości rolnej położonej w miejscowości S., w obrębie ewidencyjnym (...) S., gmina B., oznaczonej w rejestrze gruntów jako działki o numerach ewidencyjnych (...) o łącznej pow. 7,04 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej nie prowadzi księgi wieczystej. Z ostrożności procesowej wnioskodawczyni wniosła:

⚫

ewentualnie o uwzględnienie stanowiska zawartego we wniosku wszczynającym postępowanie w niniejszej sprawie, z tą modyfikacją że W. G. i E. G., z domu C. nabyli na prawach małżeńskiej wspólności majątkowej przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 1975 roku własność zabudowanej nieruchomości rolnej położonej w miejscowości S., w obrębie ewidencyjnym (...) S., gmina B., oznaczonej w rejestrze gruntów jako działki o numerach ewidencyjnych (...) o łącznej pow. 7,04 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej nie prowadzi księgi wieczystej;

⚫

ewentualnie, że W. G. w udziale 4/6 części oraz A. G. w udziale 1/6 części oraz E. K. w udziale 1/6 części nabyli przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 1985 roku współwłasność zabudowanej nieruchomości rolnej położonej w miejscowości S., w obrębie ewidencyjnym (...) S., gmina B., oznaczonej w rejestrze gruntów jako działki o numerach ewidencyjnych (...) o łącznej pow. 7,04 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej nie prowadzi księgi wieczystej.

(pismo przygotowawcze, k. 213-216)

Na rozprawie w dniu 30 kwietnia 2025 roku pełnomocnik wnioskodawczyni podtrzymała stanowisko jak w piśmie z 29 października 2024 roku i zaznaczyła, że w pkt 1. tego pisma błędnie oznaczono termin zasiedzenia, zamiast 29 lipca 1989 roku powinno być 29 lipca 2019 roku. Jednocześnie wniosła o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego od uczestniczki postępowania wskazując, że oponowała ona przeciwko wnioskowi. Pełnomocnik uczestniczki postępowania wniósł o zasiedzenie na rzecz małżonków G., a jako termin zasiedzenia wskazał 2 lutego 1939 roku, tj. termin zawarcia małżeństwa przez E. i W. małżonków G., przy przyjęciu dobrej wiary jako posag. Wniósł także o ustalenie, ze każdy z uczestników postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

(e-protokół rozprawy z 30 kwietnia 2025 roku, k. 227-228v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Przedmiotem niniejszego postępowania jest nieruchomość położona we wsi S., gmina B., stanowiąca działki nr (...) o powierzchni 7,04. Od momentu założenia ewidencji gruntów dla obrębu S., gmina B., tj. od roku 1963, jako osoba władająca gruntem o pow. 7,04 ha widniał W. G.. Obecnie jako osoba władająca powyższą nieruchomością w ewidencji gruntów wpisana jest E. K. na zasadach samoistnego posiadania. Nieruchomość ta składa się z gruntów ornych, gruntów rolnych zabudowanych oraz sadów.

(dowód: wypis i wyrys z ewidencji gruntów, k. 62-63; kserokopia wypisu i wyrysu z operatu ewidencyjnego, k. 12-13; pismo Starosta Powiatowego w R., k. 97)

Dla przedmiotowej nieruchomości w Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Rawie Mazowieckiej nie jest prowadzona księga wieczysta.

(dowód: zaświadczenie z Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Rawie Mazowieckiej, k. 60)

Dla przedmiotowej nieruchomości nie toczyło się postępowanie uwłaszczeniowe i nie był wydany akt własności ziemi na nazwisko E. G. czy W. G..

(dowód: pisma Archiwum Państwowego, k. 84 i 114)

E. G. z domu C. i W. C. zawarli związek małżeński w dniu 1 lutego 1939 roku. Ze związku małżeńskiego mieli dwoje dzieci – córkę E. K. i syna A. G..

(dowód: bezsporne, nadto odpis skrócony aktu małżeństwa, k. 7 z załączonych akt sprawy I Ns 550/15)

Zarówno E. G., jak i W. G. urodzili się w S.. Przedmiotowa nieruchomość stanowiła „ojcowiznę” W. G., jego ojciec był bogatym gospodarzem. W. zbierał plony z tej ziemi. W. G. miał czwórkę rodzeństwa, między nimi nie było żadnego sporu, każdy miał swoją ziemię. Następnie po zawarciu związku małżeńskiego nieruchomością władali wspólnie E. i W. G.. Budowali oni dom na tej nieruchomości, uprawiali tam zboże, żyto, ziemniaki, mieli trochę sadu. W latach 50. XX w. W. G. miał obowiązek dostarczania stosowanie obliczonej ilości zboża i żywca. Małżonkowie G. władali przedmiotową nieruchomością przez całe swoje życie.

(dowód: zeznania E. K. w charakterze strony, e-protokół rozprawy z 30 kwietnia 2025 roku, k. 227v-228, w związku z jej informacyjnym wysłuchaniem, e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 159v; zeznania J. Z. w charakterze strony, e-protokół rozprawy z 30 kwietnia 2025 roku, k. 228; zeznania świadka J. W., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 160v; zeznania świadka T. J., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 161; zeznania świadka E. W., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 160-160 v i e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 221v-222; zeznania świadka E. R., e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 222v; zeznania świadka P. W., e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 222; kserokopia decyzji podatkowej, k. 22; kserokopia zawiadomienia o wysokości i terminach obowiązkowych dostaw zbóż i ziemniaków ze zbiorów 1966 r. oraz zwierząt rzeźnych w roku 1967 r., k. 23; kserokopia wezwania płatniczego, k. 25; kserokopie nakazów płatniczych, k. 26-35)

E. G. zmarła 8 lutego 1980 roku w S.. Spadek po niej na podstawie ustawy nabył mąż W. G. oraz jej dzieci A. G. oraz E. K. z domu G. po 1/3 części każdy z nich wraz z wchodzącym w skład spadku udziałem w gospodarstwie rolnym.

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu, k. 6 z załączonych akt sprawy I Ns 550/15; postanowienie, k. 112 z załączonych akt sprawy I Ns 550/15)

Po śmierci E. G. wnioskodawczyni pomagała ojcu w pracach w gospodarstwie. A. G. również przyjeżdżał do pomocy. Wówczas mieszkał u żony.

(dowód: zeznania E. K. w charakterze strony, e-protokół rozprawy z 30 kwietnia 2025 roku, k. 227v-228, w związku z jej informacyjnym wysłuchaniem, e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 159v; zeznania J. Z. w charakterze strony, e-protokół rozprawy z 30 kwietnia 2025 roku, k. 228; zeznania świadka E. W., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 160-160 v i e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 221v-222; zeznania świadka E. R., e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 222v; zeznania świadka P. W., e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 222; zeznania świadka J. W., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 160v; zeznania świadka B. C. (1), e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 161; zeznania świadka T. J., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 161)

W. G. zmarł 28 lipca 1989 roku w S.. Spadek po nim na podstawie ustawy nabyły jego dzieci A. G. oraz E. K. z domu G. po 1/2 części każde z nich wraz z wchodzącym w skład spadku udziałem w gospodarstwie rolnym.

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu, k. 8 z załączonych akt sprawy I Ns 550/15; postanowienie, k. 112 z załączonych akt sprawy I Ns 550/15)

Jak W. G. był chory, to na nieruchomości pracował jego syn A.. Był on wtedy po rozwodzie i wrócił do rodzinnego domu. Po śmierci ojca to A. zajmował się prawie całą ziemią. Wnioskodawczyni mu pomagała. Oboje byli widywani przy żniwach czy innych pracach, np. zbieraniu ziemniaków, jabłek, zwożeniu siana. Byli zgodnym rodzeństwem. Po śmierci rodziców A. G. mieszkał sam na przedmiotowej nieruchomości. Miał krowę i sad, były tam jabłka i gruszki. E. K. odwiedzała brata dwa razy w tygodniu. Ugotowała coś bratu i posprzątała. Pomagała mu przy zbiorach. A. G. zawoził owoce na skup, wpierw koniem, a później ciągnikiem. Pieniądze ze zbiorów były jego. A. G. posiadał niezbędny sprzęt do pracy w roli - pług, siewnik, brony.

(dowód: zeznania E. K. w charakterze strony, e-protokół rozprawy z 30 kwietnia 2025 roku, k. 227v-228, w związku z jej informacyjnym wysłuchaniem, e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 159v; zeznania świadka E. W., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 160-160 v i e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 221v-222; zeznania świadka E. R., e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 222v; zeznania świadka P. W., e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 222; zeznania świadka J. W., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 160v; zeznania świadka B. C. (1), e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 161; zeznania świadka T. J., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 161)

A. G. zachorował na nowotwór. Około roku przed śmiercią przestał zajmować się przedmiotową ziemią. Gdy zachorował A. G. wnioskodawczyni opiekowała się nim, pomagała. Zabrała go nawet do siebie, mieszkał u niej 3-4 miesiące przed śmiercią. A. G. zmarł 26 sierpnia 2015 roku. Spadek po nim na podstawie testamentu notarialnego nabyła jego siostra E. K. w całości. Po jego śmierci to E. K. zajmowała się przedmiotową ziemią i tak jest do tej pory. Jak żył brat A. to wspólnie płacili podatki, teraz płaci tylko wnioskodawczyni. E. K. czuje się właścicielką tej ziemi.

(dowód: zeznania E. K. w charakterze strony, e-protokół rozprawy z 30 kwietnia 2025 roku, k. 227v-228, w związku z jej informacyjnym wysłuchaniem, e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 159v; zeznania świadka E. W., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 160-160 v i e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 221v-222; zeznania świadka E. R., e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 222v; zeznania świadka P. W., e-protokół rozprawy z 30 stycznia 2025 roku, k. 222; zeznania świadka J. W., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 160v; zeznania świadka B. C. (1), e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 161; zeznania świadka T. J., e-protokół rozprawy z 11 października 2023 roku, k. 161; postanowienie, k. 112 z załączonych akt sprawy I Ns 550/15)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zebranych w sprawie dowodów w postaci dokumentów urzędowych, a także zeznań świadków i przesłuchania stron. Dokumenty urzędowe zaliczone w skład materiału dowodowego są wiarygodne i w opinii Sądu przedstawione w nich fakty są zgodne z rzeczywistością. Zastrzeżeń w tym przedmiocie nie podnosiła także żadna ze stron postępowania.

Sąd przeprowadził również dowód z zeznań świadków oraz przesłuchania stron. Były one spójne, wzajemnie się uzupełniały i konsekwentnie przedstawiały ciągłość samoistnego posiadania. Świadkowie – E. W., E. R., T. J., P. W., B. C. (1), J. W. – są osobami obcymi dla stron i nie mieli żadnego interesu w tym by zeznawać nieprawdę. Są to mieszkańcy wsi, którzy przedstawili historię tej nieruchomości od czasu, kiedy władał nią W. G. z żoną. Sąd uznał zeznania tych świadków w zasadzie za zgodne ze sobą i nie znalazł przeszkód, aby ustalić na ich podstawie rzeczywiście zaistniałe fakty. Jedynie zeznania świadka B. C. (2) nie wniosły nic do sprawy. Świadek ten nie miał żadnej wiedzy na temat przedmiotowej nieruchomości, nie znał W. i E. G..

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny, kierując się zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz dokonując oceny wiarygodności i mocy zgromadzonego materiału dowodowego w oparciu o dyrektywy zawarte w art. 233 § 1 k.p.c.

Zgromadzony materiał dowodowy dał podstawę do przyjęcia nieprzerwanego, samoistnego posiadania nieruchomości przez W. G. i jego żonę E. G., co najmniej od czasu zawarcia przez nich związku małżeńskiego.

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż z mocy art. 610 § 1 k.p.c. w zw. z art. 677 k.p.c. sąd w postępowaniu o zasiedzenie nie jest związany żądaniem zawartym we wniosku, lecz ma obowiązek wydania orzeczenia odpowiadającego stanowi prawnemu, jaki wynika z dokonanych w toku postępowania ustaleń. W szczególności brak związania dotyczy możliwości określenia innego nabywcy, innej daty nabycia, ewentualnie innego, ograniczonego przedmiotowo, zakresu nabycia własności (por. np. postanowienie SN z 4 grudnia 2008 roku, I CSK 225/08, LEX nr 560502; postanowienia SN z 12 lutego 2010 roku, I CSK 315/09, LEX nr 583725; postanowienie SN z 27 marca 2013 roku, V CSK 202/12, LEX nr 1347908).

Przechodząc natomiast do kwestii stricte merytorycznych, wskazać należy, iż instytucja zasiedzenia stanowi jeden ze sposobów nabycia własności, który ma na celu uregulowanie i usankcjonowanie trwającego od dłuższego czasu stanu faktycznego, innego niż wynikałoby to ze stanu prawnego. Nabycie prawa własności w drodze zasiedzenia następuje z mocy samego prawa w chwili, kiedy spełnione zostały wszystkie wymagane przesłanki, tj. z upływem ostatniego dnia zasiedzenia. W instytucji posiadania występują dwa jego rodzaje - posiadanie samoistne i posiadanie zależne.

Posiadanie jest wtedy samoistne, gdy posiadacz włada rzeczą jak właściciel (art. 336 k.c.). Składają się na to dwa elementy: corpus possessionis (element fizyczny) wyrażający się we władaniu rzeczą oraz animus possidendi (element psychiczny) wyrażający się w psychicznym nastawieniu do wykonywanego władztwa (władanie dla siebie). Dobra wiara, jako określenie występujące w wielu przepisach Kodeksu cywilnego (np.. art. 169 § 1 k.c., art. 224-229 k.c.) w ujęciu tradycyjnym polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza nieruchomości, że przysługuje mu wykonywanie przez niego prawo a w złej wierze jest ten, który wie albo powinien wiedzieć, że prawo własności nie przysługuje jemu, lecz innej osobie. Oznacza to, że decydujące znaczenia dla oceny „dobrej” lub „złej” wiary posiadacza mają elementy subiektywne, odnoszące się do jego stanu świadomości (postanowienie Sądu Najwyższego z 19 lipca 2000 roku, (...) 282/00, LEX nr 52565).

W przypadku, kiedy zasiedzenie dotyczy nieruchomości utrwalony został pogląd stanowiący obecnie zasadę prawną, iż nie można mówić o posiadaniu w dobrej wierze nawet w przypadku zawarcia nieformalnej umowy, skoro do przeniesienia prawa własności nieruchomości wymagana jest bezwzględnie forma aktu notarialnego (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 6 grudnia 1991 r., sygn. akt III CZP 108.91, OSNCP 4/92, poz. 48). Przesądza to praktycznie, iż w przypadku zasiedzenia nieruchomości zawsze mamy do czynienia z posiadaniem w złej wierze, zatem okres wymagany do zasiedzenia nieruchomości wynosi 30 lat.

Drugim rodzajem posiadania jest posiadanie zależne i powstaje ono na ogół w wyniku wydania rzeczy na podstawie umowy o czasowe z niej korzystanie. W typowych sytuacja posiadania zależnego chodzi o użytkowanie wieczyste, najem, użyczenie, zastaw, obciążenie użytkowaniem itp. (orzeczenie Sądu Najwyższego z 9 września 1977 r., sygn. akt II CR 304/77, OSNCP 7/78, poz. 111).

Do nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie konieczne są zatem dwie przesłanki: samoistne posiadanie i upływ czasu przewidzianego w ustawie. Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter władania rzeczą z zamiarem posiadania jej dla siebie ( cum animo rem sibi habendi).

Z uwagi jednak na to, że w trakcie posiadania przez małżonków G. miały miejsce zmiany stanu prawnego dla rozstrzygnięcia zasiedzenia konieczne jest rozważenie poprzednich regulacji odnoszących się do tej instytucji, z uwzględnieniem przepisów przejściowych.

Zgodnie z zebranym materiałem dowodowym początek posiadania przez nich nieruchomości położonej we wsi S., gm. B., oznaczonej nr działek (...) o powierzchni 7,04 ha nastąpił w bliżej nieokreślonej dacie i jest związany ze wstąpieniem przez nich w związek małżeński 1 lutego 1939 roku. Przedmiotowa nieruchomość miała stanowić „ojcowiznę” W. G., jednakże ze zgromadzonego materiału nie wynika, kto wcześniej władał tą nieruchomością, w jakim zakresie, w jaki sposób i przez jaki okres. Wobec czego brak było możliwości ewentualnego zaliczenia okresu posiadania przez poprzedników prawnych.

W tej dacie oraz w późniejszym okresie, aż do dnia 1 stycznia 1947 roku obowiązywał na tym terenie Kodeks Napoleona. Zasady zasiedzenia nieruchomości regulował w art. 2229. Według tego przepisu do nabycia prawa w wyniku zasiedzenia („przez przedawnienie”), potrzebne jest posiadanie ciągłe i nieprzerwane, spokojne, jawne, niedwuznaczne oraz pod tytułem właściciela. Stosownie zaś do art. 2262, przy posiadaniu 30-letnim nieruchomości nie ma już obowiązku wykazywania tytułu, a zarzut złej wiary jest wyłączony.

Ustalenia dokonane przez Sąd w niniejszej sprawie pozwalają przyjąć, iż po zawarciu związku małżeńskiego W. G. i E. G. władali przedmiotową nieruchomością w sposób ciągły i nieprzerwany, spokojny, jawny i niedwuznaczny. W ocenie Sądu władali tę nieruchomością jak właściciele, traktując tę nieruchomość jako swoją własność. Tam koncentrowało się ich życie rodzinne, tam gospodarowali i wiązali z tym gospodarstwem swoją przyszłość, ale i przyszłość swoich dzieci.

Należy jednak zauważyć, iż od dnia 1 września 1939 roku do dnia 8 maja 1945 roku (okres II wojny światowej) bieg terminu zasiedzenia uległ zawieszeniu. Zgodnie bowiem z treścią art. 16 dekretu z dnia 6 czerwca 1945 roku o mocy obowiązującej orzeczeń sądów wydanych w okresie okupacji niemieckiej na terenie RP w stosunku do spraw cywilnych i karnych, których w okresie okupacji nie można było prowadzić przed sądami polskimi, bądź ze względu na poddanie tych spraw przez przepisy okupacyjne sądownictwu niemieckiemu, bądź ze względu na prześladowanie ludności przez okupanta, okres czasu od dnia rozpoczęcia okupacji do dnia ponownego uruchomienia sądów polskich, właściwych dla wniesienia lub kontynuowania tych spraw, uważa się, pod względem skutków prawnych, przewidzianych w prawie materialnym i formalnym, za okres, w którym miało miejsce zawieszenie wymiaru sprawiedliwości.

Od 1 stycznia 1947 r. do czasu wejścia w życie Kodeksu cywilnego obowiązywał Dekret z 11 października 1946 r. Prawo rzeczowe (Dz. U. z dnia 15 listopada 1946 r.). Przepisy tego aktu przewidywały taki sam termin zasiedzenia, jak Kodeks Napoleona. Stosownie do art. III § 1 pkt 1 i XXXIII przepisów wprowadzających Dekret prawo rzeczowe do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie prawa rzeczowego, stosowało się od tej chwili przepisy tego prawa; dotyczyło to w szczególności możności nabycia prawa przez zasiedzenie. Zgodnie bowiem z treścią art. 50 § 1 wyżej cytowanej ustawy, kto posiada nieruchomość przez lat 20, nabywa jej własność, chyba że w chwili objęcia nieruchomości w posiadanie był w złej wierze (zasiedzenie) Temu, kto posiada nieruchomość przez lat 30, nie można zarzucać złej wiary (§ 2). W odniesieniu do terminu zasiedzenia art. XXXIII § 2 przewidziana została możliwość stosowania dla zasiedzenia rozpoczętego przed wejściem w życie prawa rzeczowego, terminu przewidzianego w przepisach dotychczasowych.

Natomiast ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Przepisy wprowadzające aktualnie obowiązujący kodeks cywilny (Dz. U. z dnia 18 maja 1964 r.), tj. dokładniej treść art. II. § 1 wskazuje, że z dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego tracą moc wszelkie przepisy dotyczące przedmiotów w tym kodeksie unormowanych, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej.

Przepisem szczególnym jest art. XLII ww. ustawy, zgodnie z którym - jeżeli przed dniem 1 stycznia 1947 r. istniał stan rzeczy, który według przepisów prawa rzeczowego (dekret z dnia 11 października 1946 r. - Dz. U. Nr 57, poz. 319) i kodeksu cywilnego prowadziłby do zasiedzenia, jakkolwiek według przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1947 r. zasiedzenie nie byłoby w tym wypadku możliwe, termin zasiedzenia biegnie od dnia 1 stycznia 1947 r. i ulega skróceniu o czas, w ciągu którego ten stan rzeczy istniał przed tą datą, jednakże najwyżej o połowę.

W niniejszej sprawie jak wykazano na wstępie E. G. i W. G. w bliżej nieokreślonej dacie po zawarciu związku małżeńskiego ale jeszcze przed II wojną światową wspólnie objęli we władanie przedmiotową nieruchomość z zamiarem posiadania jej dla siebie i użytkowali tę nieruchomość, aż do śmierci każdego z nich. Ponadto wszyscy uważali ich za właścicieli (mieszkańcy wsi– świadkowie w niniejszej sprawie), czyli zamiar ten okazywali na zewnątrz. Na tej nieruchomości urodziły się także ich dzieci, które pomagały rodzicom w pracach na tej nieruchomości. W ocenie Sądu zeznania stron postępowania oraz świadków są wystarczającymi dowodami do uznania, iż małżonkowie G. posiadali tę nieruchomość samoistnie, jak też użytkowali ją nieprzerwanie.

Drugą z przesłanek koniecznych do zasiedzenia jest upływ terminu. W niniejszej sprawie mając na uwadze powoływane i cytowane powyżej przepisy wskazać należy, iż przyjmując jako początek biegu zasiedzenia nastąpił w czasie po zawarciu związku małżeńskiego 1 lutego 1939 roku, ale jeszcze przed II wojną światową, jako datę początku biegu terminu zasiedzenia oraz licząc 30 letni jego okres, w którym to jednocześnie wybuchła II wojna światowa, czyli okres w którym bieg ten uległ zawieszeniu (1 września 1939 r. do dnia 8 maja 1945 r.) zasiedzenie nastąpiło z dniem 9 maja 1975 roku.

W punkcie 2. postanowienia Sąd orzekł o kosztach postępowania, ustalając iż każda ze stron ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie (art. 520 § 1 k.p.c.).

Sąd uznał, iż brak podstaw do zastosowania art. 520 § 2 i 3 k.p.c.

Przepis art. 520 § 1 k.p.c. wyraża ogólną regułę orzekania o kosztach postępowania nieprocesowego. Stanowi on, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. Wyjątki od tej zasady regulują § 2 i § 3 tego artykułu pozwalające na stosunkowe rozdzielenie kosztów lub włożenie ich na jednego z uczestników w całości albo obciążenie uczestnika obowiązkiem zwrotu kosztów poniesionych przez innego uczestnika, jeśli uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub ich interesy są sprzeczne (art. 520 § 2 k.p.c.), lub też na włożenie na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, albo który postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie, obowiązku zwrotu kosztów poniesionych przez innego uczestnika, w sytuacji gdy interesy uczestników są sprzeczne (art. 520 § 3 k.p.c.).

W ocenie Sądu zasada ujęta w § 1 art. 520 k.p.c. znajduje zastosowanie także w sprawach o zasiedzenie. W przedmiotowej sprawie nie można też było mówić o różnym stopniu zainteresowania w sprawie.

W realiach niniejszej sprawy wobec stanowisk procesowych wnioskodawczyni i uczestniczki postepowania uprawniony jest wniosek, iż zarówno wnioskodawczyni, jak i uczestniczka postępowania były w równym stopniu zainteresowane wynikiem postępowania, a ich interesy nie pozostawały sprzeczne. Uczestnik postępowania Skarb Państwa – Starosta (...) pozostawił zaś zasadność wniosku do uznania Sądu i w toku postępowania pozostawał bierny.

Trzeba zwrócić również uwagę na to, że koszty, które wyłożyła wnioskodawczyni: opłata sądowa od wniosku, zaliczka na ogłoszenie czy koszty zastępstwa procesowego, są związane wyłącznie z realizacją interesów wnioskodawczyni i powstałyby niezależnie od tego jakie stanowisko procesowe zajęłaby uczestniczka postępowania, J. Z..

Mając zatem na uwadze powyższe, Sąd postanowił jak w sentencji postanowienia.

ZARZĄDZENIE

odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni - doręczenia dokonać poprzez umieszczenie ich treści w systemie teleinformatycznym służącym udostępnianiu tych pism (Portal Informacyjny).

7 lipca 2025 roku